A. TATA WANGUNAN KECAP
Wangunan Kecap aya 6 rupa, nyaeta:
1. Kecap Asal
Nya eta kecap anu tacan diropea wangunana, atawa kecap weuteuh anu hanteu dirarangken.
Contona : sangu, lumpat, bodas, jelma, juda jrd.
2. Kecap Rundayan
Nya eta kecap anu make rarangken.
3. Kecap Rajekan
Nya eta kecap anu dirucapkeun dua kali atawa leuwih, sabagian atawa sagemblangna, robah sorana atawa hanteu.
Kecap Rajekan aya sababaraha rupa, nya eta :
a. Dwi Purwa
Asal kecapna tina dwi = dua; purwa = mimiti, hartina engang nu mimiti diucapkeun dua kali.
Contona : cabok = cacabok, tajong = tatajong
b. Dwilingga
Nya eta nu dirajek sagemblengna kecap, aya nu robah (dwireka), aya oge anu teu robah sorana (dwimurni), nu dirajek engang panungtungna (Dwisasana).
1) Dwimurni, contona :
a) Nuduhkeun loba : bangku-bangku, jalma-jalma
b) Rupa-rupa, sarua sifatna : amis-amis, pait-pait
c) Lila milampahna : nimbang-nimbang, mikir-mikir
d) Nuduhkeun siga : siku-siku, kuda-kuda
e) Nuduhkeun hanjakal : geulis-geulis, kasep-kasep
2) Dwireka, contona :
a) Nuduhkeun rupa-rupa : unak-anik, tulang-taleng
b)Nuduhkeun lewih ti hiji : jul-jol,cug-ceg,sur-sor
3) Dwisasana, Contona : Pudigdug, pudugdug, cikikik, cakakak
c. Trilingga
Disebut trilingga sabab disebutna tilu kali jeung robah sorana.
Contona : dag-dig-dug, hak-hik-huk, pak-pik-pek
4.Kecap kantetan
Nya eta kecap anu diwangun ku dua kecap atawa leuwih anu di kantetkeun sarta ngendung harti mandiri anu beda jeung unsur – unsur pangwangunan.
Contona : koneng gede, kacang panjang, indung bapa, mata simeuteun, pondok lengkah, kamar mandi, gede huntu
5. Kecap Wancahan
Nya eta kecap anu asalna meunang mondokeun tina sakecap atawa leuwih tapi lain tina kalimah, pangna dipondokeun aya sababaraha sabab :
a) Lantaran deudeuh
Contona : Geulis jadi Iis, neulis, euis
b) Rusuh nyebutna/gancang
Contona : – atuh da jadi atuda, tuda
– matak tea oge jadi taktage
– Ceuk uing oge jadi cekengge
6. Kecap Memet
Nya eta anu asalna tina hiji omongan tuluy dicokot sawatara engangna nu dianggap penting.
Contona : comro, misro, gulamet, sukro
Selain kecap memet aya oge anu disebut kirata nya eta dikira-kira tapi nyata.
Contona : geksor, durcong, guru